โอวาท ๓
ไม่ทำชั่ว
การไม่ทำชั่วทุกอย่างเป็นโอวาทข้อที่ ๑ ใน ๓ ข้อ เป็นคำสอนที่สำคัญของพระพุทธเจ้า ที่นักเรียนควรนำไปปฏิบัติ ซึ่งหมายถึง เบญจศีล
เบญจศีล คือ ศีล ๕ ข้อ ที่นักเรียนควรรักษาเป็นประจำทุกวัน คือ
๑. ไม่ทำร้ายสัตว์ ไม่รังแกสัตว์
๒. ไม่ลักขโมย
๓. ไม่แย่งชิงของรักของผู้อื่น
๔. ไม่พูดปดหรือพูดโกหกหลอกลวง
๕. ไม่ดื่มสุราหรือของมึนเมาและสิ่งเสพติดทุกประเภท
ศีลทั้ง ๕ ข้อนี้ เป็นสิ่งที่ควรปฏิบัติ ถ้านักเรียนปฏิบัติได้จะมีความสุข มีคนรัก คนชอบ อยากคบหาเป็นเพื่อนเสมอ
เบญจศีล คือ ศีล ๕ ข้อ ที่นักเรียนควรรักษาเป็นประจำทุกวัน คือ
๑. ไม่ทำร้ายสัตว์ ไม่รังแกสัตว์
๒. ไม่ลักขโมย
๓. ไม่แย่งชิงของรักของผู้อื่น
๔. ไม่พูดปดหรือพูดโกหกหลอกลวง
๕. ไม่ดื่มสุราหรือของมึนเมาและสิ่งเสพติดทุกประเภท
ศีลทั้ง ๕ ข้อนี้ เป็นสิ่งที่ควรปฏิบัติ ถ้านักเรียนปฏิบัติได้จะมีความสุข มีคนรัก คนชอบ อยากคบหาเป็นเพื่อนเสมอ
ทำความดี
การทำความดีเป็นโอวาทข้อที่ ๒ ใน ๓ ข้อ เป็นคำสอนที่สำคัญของพระพุทธเจ้าที่นักเรียนควรนำไปปฏิบัติ ซึ่งหมายถึง เบญจธรรมและหลักธรรมอื่น ๆ
เบญจธรรม คือ ข้อควรปฏิบัติ ๕ ประการ คือ
๑. ความเมตตากรุณา
๒. การประกอบอาชีพสุจริต
๓. ความสำรวมในกาม พอใจ และยินดีในของของตน
๔. มีความซื่อสัตย์ ซื่อตรง และจริงใจ
๕. รู้สึกตัวอยู่เสมอมีสติสัมปชัญญะ
เบญจธรรมเป็นข้อควรปฏิบัติให้เกิดมีขึ้นในตัวของเราการทำความดีนอกจากเบญจธรรม ๕ ข้อแล้วยังมีหลักธรรมข้ออื่น ๆ อีก เช่น
สังคหวัตถุ ๔ คือ ธรรมสำหรับยึดเหนี่ยวน้ำใจ ผูกมิตรไมตรีต่อกันผู้นำไปใช้เป็นประจำจะสามารถครองใจคนได้ และเป็นที่รักของคนทั่วไปมี ๔ ประการ คือ
๑. ทาน คือ การให้ การแบ่งปัน การเสียสละของตนแก่ผู้อื่น ผู้ที่ให้ย่อมได้รับความรัก ความนับถือ ความยกย่องจากผู้อื่นเสมอ
๒. ปิยวาจา คือ การพูดจาสุภาพ หรือการพูดคำที่ไพเราะอ่อนหวานและคำที่มีประโยชน์แก่ผู้ฟัง
๓. อัตถจริยา คือ การบำเพ็ญประโยชน์ นักเรียนต้องทำตนให้เป็นประโยชน์ เช่น ช่วยล้างจาน ปัดกวาด เช็ดถูบ้าน เก็บขยะบริเวณโรงเรียน
๔. สมานัตตตา คือ รู้จักทำตัวให้เหมาะสม ทำตัวน่ารัก พูดคุยเป็นกันเองกับเพื่อน ๆ ทำงานร่วมกันได้ เมื่อพบผู้ใหญ่หรือคนรู้จักทักทายทำความเคารพทุกครั้งผู้ที่มีหลักธรรมข้อสังคหวัตถุอยู่ในจิตใจผู้นั้นย่อมเป็นที่รักของบุคคลทั่วไป
กตัญญูต่อพ่อแม่และครอบครัว คือ การรู้ว่าใครมีบุญคุณต่อเราบ้าง มีบุญคุณอย่างไร เรียกว่า กตัญญู เมื่อรู้บุญคุณท่านและตอบแทนพระคุณท่าน เรียกว่า กตเวที
• ผู้เป็นลูกต้องกตัญญูต่อพ่อแม่ เพราะพ่อแม่เป็นผู้มีพระคุณต่อลูก เช่น ท่านเป็นผู้ให้กำเนิดและเลี้ยงดูลูก ด้วยความรักความห่วงใย ดูแลลูกเมื่อยามลูกเจ็บป่วย อบรมสั่งสอนให้ลูกเป็นคนดี ให้ลูกเรียนหนังสือเมื่อถึงเวลาอันควร
• กตัญญูต่อพ่อแม่ ลูกทุกคนควรแสดงความกตัญญูต่อพ่อแม่ด้วยการปฏิบัติ ดังนี้ เคารพเชื่อฟังท่าน ตั้งใจเรียนหนังสือ ช่วยทำงานบ้านและรับใช้ท่านเมื่อมีโอกาส
• กตัญญูต่อครอบครัว ในบ้านของเรา นอกจากมีพ่อแม่แล้ว ยังมี ปู่ย่า ตายาย พี่น้อง ซึ่งเราเรียกว่า คนในครอบครัว ครอบครัวจะมีความสงบสุขได้ ก็เพราะพี่น้องในครอบครัวเดียวกัน สามัคคีกัน ช่วยเหลือแบ่งปันของกินของใช้กัน ปฏิบัติกันในสิ่งที่ถูกต้อง และปกป้องอันตรายต่าง ๆ ที่จะเกิดขึ้น
มงคล หมายถึง ธรรมที่นำมาซึ่งความสุขความเจริญมงคลมีทั้งหมด ๓๘ ข้อ มงคลที่เราควรรู้จัก คือ ทำตัวดี หมายถึง การตั้งใจมั่นในการสร้างความดี เช่น รู้จักให้ทาน เชื่อฟังผู้ใหญ่ ตั้งใจเล่าเรียน ซื่อสัตย์สุจริต และมีความขยันหมั่นเพียร รู้จักฝึกสมาธิ เพื่อให้ใจผ่องใสรู้จักพึ่งตนเอง
ว่าง่าย หมายถึง การเคารพเชื่อฟัง พ่อแม่ ครู อาจารย์ ไม่ดื้อรั้น ไม่เถียงพ่อแม่หรือปู่ย่าตายาย ไม่โกรธเมื่อถูกตักเตือน ยอมรับฟังการอบรมสั่งสอนของพ่อแม่ ผู้ว่านอนสอนง่ายจะได้รับความรักความเมตตาจากพ่อแม่ ครู อาจารย์ และญาติผู้ใหญ่เสมอ
รับใช้พ่อแม่ หมายถึง พ่อแม่เป็นผู้มีพระคุณต่อลูก เลี้ยงลูกด้วยความรัก ความห่วงใย ลูกควรแสดงความกตัญญูต่อท่านด้วยการดูแลท่านและคอยรับใช้ท่าน
ทำจิตให้บริสุทธิ์ คือ ฝึกจิตให้ผ่องใส ไม่คิดในทางชั่ว เช่น ไม่คิดร้ายต่อผู้อื่น ไม่อยากได้ทรัพย์สินของผู้อื่นมาเป็นของตนเองฝึกทำสมาธิ เพื่อให้มีจิตที่ผ่องใสบริสุทธิ์
เบญจธรรม คือ ข้อควรปฏิบัติ ๕ ประการ คือ
๑. ความเมตตากรุณา
๒. การประกอบอาชีพสุจริต
๓. ความสำรวมในกาม พอใจ และยินดีในของของตน
๔. มีความซื่อสัตย์ ซื่อตรง และจริงใจ
๕. รู้สึกตัวอยู่เสมอมีสติสัมปชัญญะ
เบญจธรรมเป็นข้อควรปฏิบัติให้เกิดมีขึ้นในตัวของเราการทำความดีนอกจากเบญจธรรม ๕ ข้อแล้วยังมีหลักธรรมข้ออื่น ๆ อีก เช่น
สังคหวัตถุ ๔ คือ ธรรมสำหรับยึดเหนี่ยวน้ำใจ ผูกมิตรไมตรีต่อกันผู้นำไปใช้เป็นประจำจะสามารถครองใจคนได้ และเป็นที่รักของคนทั่วไปมี ๔ ประการ คือ
๑. ทาน คือ การให้ การแบ่งปัน การเสียสละของตนแก่ผู้อื่น ผู้ที่ให้ย่อมได้รับความรัก ความนับถือ ความยกย่องจากผู้อื่นเสมอ
๒. ปิยวาจา คือ การพูดจาสุภาพ หรือการพูดคำที่ไพเราะอ่อนหวานและคำที่มีประโยชน์แก่ผู้ฟัง
๓. อัตถจริยา คือ การบำเพ็ญประโยชน์ นักเรียนต้องทำตนให้เป็นประโยชน์ เช่น ช่วยล้างจาน ปัดกวาด เช็ดถูบ้าน เก็บขยะบริเวณโรงเรียน
๔. สมานัตตตา คือ รู้จักทำตัวให้เหมาะสม ทำตัวน่ารัก พูดคุยเป็นกันเองกับเพื่อน ๆ ทำงานร่วมกันได้ เมื่อพบผู้ใหญ่หรือคนรู้จักทักทายทำความเคารพทุกครั้งผู้ที่มีหลักธรรมข้อสังคหวัตถุอยู่ในจิตใจผู้นั้นย่อมเป็นที่รักของบุคคลทั่วไป
กตัญญูต่อพ่อแม่และครอบครัว คือ การรู้ว่าใครมีบุญคุณต่อเราบ้าง มีบุญคุณอย่างไร เรียกว่า กตัญญู เมื่อรู้บุญคุณท่านและตอบแทนพระคุณท่าน เรียกว่า กตเวที
• ผู้เป็นลูกต้องกตัญญูต่อพ่อแม่ เพราะพ่อแม่เป็นผู้มีพระคุณต่อลูก เช่น ท่านเป็นผู้ให้กำเนิดและเลี้ยงดูลูก ด้วยความรักความห่วงใย ดูแลลูกเมื่อยามลูกเจ็บป่วย อบรมสั่งสอนให้ลูกเป็นคนดี ให้ลูกเรียนหนังสือเมื่อถึงเวลาอันควร
• กตัญญูต่อพ่อแม่ ลูกทุกคนควรแสดงความกตัญญูต่อพ่อแม่ด้วยการปฏิบัติ ดังนี้ เคารพเชื่อฟังท่าน ตั้งใจเรียนหนังสือ ช่วยทำงานบ้านและรับใช้ท่านเมื่อมีโอกาส
• กตัญญูต่อครอบครัว ในบ้านของเรา นอกจากมีพ่อแม่แล้ว ยังมี ปู่ย่า ตายาย พี่น้อง ซึ่งเราเรียกว่า คนในครอบครัว ครอบครัวจะมีความสงบสุขได้ ก็เพราะพี่น้องในครอบครัวเดียวกัน สามัคคีกัน ช่วยเหลือแบ่งปันของกินของใช้กัน ปฏิบัติกันในสิ่งที่ถูกต้อง และปกป้องอันตรายต่าง ๆ ที่จะเกิดขึ้น
มงคล หมายถึง ธรรมที่นำมาซึ่งความสุขความเจริญมงคลมีทั้งหมด ๓๘ ข้อ มงคลที่เราควรรู้จัก คือ ทำตัวดี หมายถึง การตั้งใจมั่นในการสร้างความดี เช่น รู้จักให้ทาน เชื่อฟังผู้ใหญ่ ตั้งใจเล่าเรียน ซื่อสัตย์สุจริต และมีความขยันหมั่นเพียร รู้จักฝึกสมาธิ เพื่อให้ใจผ่องใสรู้จักพึ่งตนเอง
ว่าง่าย หมายถึง การเคารพเชื่อฟัง พ่อแม่ ครู อาจารย์ ไม่ดื้อรั้น ไม่เถียงพ่อแม่หรือปู่ย่าตายาย ไม่โกรธเมื่อถูกตักเตือน ยอมรับฟังการอบรมสั่งสอนของพ่อแม่ ผู้ว่านอนสอนง่ายจะได้รับความรักความเมตตาจากพ่อแม่ ครู อาจารย์ และญาติผู้ใหญ่เสมอ
รับใช้พ่อแม่ หมายถึง พ่อแม่เป็นผู้มีพระคุณต่อลูก เลี้ยงลูกด้วยความรัก ความห่วงใย ลูกควรแสดงความกตัญญูต่อท่านด้วยการดูแลท่านและคอยรับใช้ท่าน
การทำจิตให้บริสุทธิ์
การทำจิตให้บริสุทธิ์ปราศจากความชั่ว เป็นโอวาทข้อที่ ๓ ใน ๓ ข้อ เป็นคำสั่งสอนที่สำคัญของพระพุทธเจ้าที่นักเรียนควรนำไปปฏิบัติทำจิตให้บริสุทธิ์ คือ ฝึกจิตให้ผ่องใส ไม่คิดในทางชั่ว เช่น ไม่คิดร้ายต่อผู้อื่น ไม่อยากได้ทรัพย์สินของผู้อื่นมาเป็นของตนเองฝึกทำสมาธิ เพื่อให้มีจิตที่ผ่องใสบริสุทธิ์
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น